ICD

INFORMACJA DLA PACJENTA PRZED WSZCZEPIENIEM AUTOMATYCZNEGO KARDIOWERTERA-DEFIBRYLATORA

Kardiowerter-defibrylator (w skrócie ICD z ang. Implantable Cardiowerter Defibrillator) to urządzenie, które wszczepia się osobom zagrożonym nagłym zatrzymaniem krążenia spowodowanym groźnymi dla życia zaburzeniami rytmu serca. Właśnie Pana / Panią zakwalifikowano do osób będących w tej grupie, a wskazania do tego zabiegu zostały ustalone na podstawie wszechstronnych badań klinicznych prowadzonych przez lekarzy kardiologów na całym świecie. Groźne dla życia zaburzenia rytmu serca (najczęściej jest to migotanie komór lub częstokurcz komorowy) występują zazwyczaj u osób ze słabą funkcją serca czyli tzw. niską frakcja wyrzutową (poniżej 40%). W rzadszych przypadkach mogą występować w strukturalnie zdrowym sercu- mówi się wtedy o tzw. kanałopatiach będących wrodzoną chorobą serca. Ponadto osoba u której w przeszłości stwierdzono groźne arytmie posiada wskazania do implantacji tego urządzenia.
Właśnie u Pana/Pani stwierdzono takie zaburzenia i po uważnym rozważeniu wskazań i ryzyka związanego z zabiegiem zakwalifikowano Pana / Panią do wszczepienia kardiowertera-defibrylatora. Oprócz braku zgody pacjenta nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do wykonania tego zabiegu, jednak w pewnych przypadkach jak wykryty aktywny proces zapalny (np. zapalenie oskrzeli/płuc/układu moczowego) lub niska krzepliwość krwi, z uwagi na duże ryzyko powikłań odstępujemy od zabiegu. Wyznaczany jest wtedy ponowny termin przyjęcia do Kliniki oraz specjalne zalecenia/leki mające na celu zniwelować wyżej opisane problemy i tym samym zapewnić większe bezpieczeństwo pacjenta.

Istnieją różne typy kardiowerterów-defibrylatrów, na przykład, jedno i dwujamowe. Lekarz wybierze odpowiedni model, który zapewni najbardziej odpowiednie dla Pani / Pana zabezpieczenie. Pacjent z kardiowerterem – defibrylatorem musi zachować pewne środki ostrożności, ale przy odpowiedniej trosce może prowadzić aktywne życie.Przed zabiegiem pacjent powinien pozostać na czczo. Należy skonsultować z lekarzem jakie leki powinna Pani / Pan przed zabiegiem odstawić. Bezpośrednio przed zabiegiem założone będzie wkłucie dożylne i podany antybiotyk- w przypadku uczulenia na antybiotyki konieczne jest uprzednie poinformowanie o tym lekarza wykonującego operację.Zabieg wszczepienia przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym. Czasami dodatkowo stosuje się dożylne leki przeciwbólowe i nasenne. Przy podawaniu znieczulenia może Pani / Pan odczuwać szczypanie, rozpieranie czy kłucie. Na początku w lewej lub prawej okolicy podobojczykowej wykonywane jest ok. 5 cm nacięcie. Następnie przez odsłonięcie lub nakłucie żyły wprowadzane są do serca elektrody , dzięki którym urządzenie komunikuje się z sercem. Dla oceny położenia elektrod w sercu używa się aparatury rentgenowskiej o niskiej energii promieniowania. Położenie elektrod testuje się za pomocą odpowiedniego programatora, często odczuwa się wtedy szybką pracę serca, czasami połączoną z uczuciem niewielkiej duszności. Elektrody łączy się ze kardiowerterem-defibrylatorem, który umieszcza się w kieszonce bezpośrednio pod skórą. Dla oceny prawidłowego działania wszczepionego urządzenia konieczne jest bezpośrednio po zabiegu wywołanie szybkich rytmów komorowych/ migotania komór i upewnienie się, że urządzenie je prawidłowo przerywa. Test taki byłby bolesny dla pacjenta, dlatego prowadzony jest w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym celem zminimalizowania nieprzyjemnych odczuć. W takcie tego testu obecny jest lekarz anestezjolog (stosuje znieczulenie ogólne). Dodatkowym zabezpieczeniem dla przerwania wywołanego migotania komór jest gotowy do użytku zewnętrzny kardiowerter- defibrylator obsługiwany przez wyszkolonego lekarza. W przypadku negatywnego wyniku testu tzn. gdy urządzenie nie przerwie prawidłowo wyzwolonej arytmii, konieczna jest amina pozycji w sercu wcześniej implantowanej elektrody – sytuacja taka zdarza się stosunkowo rzadko .

Jak to działa? Otóż jeśli kardiowerter-defibrylator za pomocą wyżej opisanych elektrod wykryję u Pana/Pani groźna dla życia arytmie, zastosuję jedną z następujących terapii:

• wyładowanie wysokoenergetyczne (kardiowersja lub defibrylacja) zazwyczaj jest boleśnie odczuwane przez pacjenta (proszę mieć jednak na uwadze, że jest to terapia ratująca życie)
• stymulacja antyarytmiczna (terapia ta może być odczuwana jako szybkie bicie serca ale nie jest bolesna)
• stymulacja serca (w przypadku braku własnych pobudzeni serca urządzenie działa jak klasyczny rozrusznik/ stymulator

Wyżej opisywany zabieg należy do procedur bezpiecznych, jednak jest procedurą inwazyjną i wiąże się z pewnymi powikłaniami. Najczęstsze powikłanie, niewymagające dodatkowych interwencji to siniak wokół loży kardiowertera-defibrylatora. Do mniej powszechnych powikłań, zdarzających się u 5% pacjentów, należy:

• krwiak, czasami wymagający, ponownego otwarcia rany i ewakuacji; zdarza się on najczęściej u pacjentów, którzy z powodu innych wskazań muszą przyjmować leki przeciwkrzepliwe lub przeciwpłytkowe;
• rozejście się rany, wymagające ponownego założenia szwów;
• przemieszczenie lub uszkodzenie elektrody wymagające jej ponownego wprowadzenia lub założenia nowej;
• szybkie narośnięcie progu stymulacji wymagające zmiany położenia lub wymiany elektrod;
• uszkodzenie i potrzeba jego wymiany na nowe urządzenie;
• odma, czyli nakłucie płuca, często wymagająca założenia drenu do klatki piersiowej;
•  infekcja układu stymulującego, mogąca doprowadzić do infekcyjnego zapalenia wsierdzia i wymagająca podania antybiotyku lub nawet usunięcia urządzenia i elektrod, z implantacją nowego urządzeni po drugiej stronie

  ---

Do najrzadszych, ale też najpoważniejszych powikłań, należy:

• zakrzepica żyły przez którą wprowadza się elektrody do serca, którą należy leczyć lekami przeciwkrzepliwymi;
• przebicie ściany serca, które może wymagać operacji kardiochirurgicznej;
• zaburzenia rytmu serca, wymagające reanimacji;
• zator płuca, zawał serca, udar, czy nawet śmierć.

Komplikacje te zdarzają się u mniej niż 1% pacjentów. Rzadko stwierdzane podczas zabiegu anomalie anatomiczne zmuszające do wykonania zabiegu po przeciwnej stronie klatki piersiowej. Poza wskazanymi przykładami istnieje ryzyko wystąpienia innych powikłań. Najczęstszymi są nieadekwatne terapie. Dzieje się tak wtedy, gdy urządzenie nieprawidłowo rozpozna arytmie która w rzeczywistości jest mało groźna dla życia lub nie ma jej wcale. Na szczęście obecnie stosowane urządzenia stosunkowo rzadko wykazują takie problemy, w szczególności dzięki zastosowaniu coraz sprawniejszych systemów wykrywania arytmii.W wyjątkowych przypadkach wynikających z towarzyszących schorzeń koniecznie jest wszczepienie elektrody nasierdziowo, czyli na zewnątrz serca. Zabieg ten wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym i wymaga otwarcia klatki piersiowej. Jest on wykonywany przez zespół kardiochirurgów i kardiologów. Bardzo rzadko urządzenie umieszczany jest w obrębie powłok brzusznych. Po zabiegu, do następnego dnia rano należy pozostawać w łóżku, w pozycji na wznak. Przez kilka tygodni po zabiegu zaleca się ograniczenie ruchów powyżej poziomu barku, ramieniem po stronie którego wszczepiony jest stymulator. Szwy zakładane na ranę po zabiegu należą najczęściej do wchłanialnych, nie trzeba ich zatem usuwać. Jeśli zostaną założone szwy wymagające usunięcia zostanie Pani / Pan o tym poinformowane. O ranę należ dbać, myjąc ją, susząc i zakładając jałowy opatrunek. W każdym przypadku gorączki, narastającego obrzęku, zaczerwienienia wokół rany, wycieku płynu należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Wypis ze szpitala następuje zazwyczaj 2 dni po zabiegu, po uprzedniej kontroli stymulatora. Na kolejne, regularne kontrole należy zgłaszać się do Poradni Stymulatorów i Kardiowerterów (obok Izby Przyjęć Kliniki Kardiologii) w terminie wyznaczonym przez lekarza. Przed wypisem ze szpitala otrzyma Pani / Pan książkę wyjaśniającą najważniejsze kwestie związane z dalszym życiem z Kardiowerterem – defibrylatorem. Powinna Pani /Pan również otrzymać dokument (kartę) mówiący jakie dokładnie urządzenia zostało wszczepione. Kartę tą należy nosić zawsze przy sobie.