Nagła śmierć sercowa to nieoczekiwany, nagły zgon, spowodowany zatrzymaniem krążenia, poprzedzony niespodziewaną utratą przytomności. Zwykle dochodzi do niego w ciągu godziny od pojawienia się pierwszych objawów, u osoby z rozpoznaną lub utajoną chorobą serca.
Nagła śmierć sercowa najczęściej dotyka osoby, które cierpią na choroby serca. W grupie szczególnie dużego ryzyka znajdują się osoby, u których wcześniej miało miejsce zatrzymanie krążenia, które cierpią na chorobę niedokrwienną serca, przeszły zawał serca lub u których wykryto niewydolność serca.
Co możesz zrobić, by zmniejszyć ryzyko nagłej śmierci sercowej?
Ponieważ w większości przypadków przyczyną nagłej śmierci sercowej jest choroba wieńcowa, czynniki ryzyka są zbieżne z ryzykiem rozwoju choroby wieńcowej, tak więc profilaktyka jest tu podobna. Co prawda na niektóre z tych czynników nie mamy wpływu (jak płeć lub wiek), ale na inne już tak (palenie papierosów, dieta).
Osoby, znajdujące się w grupie ryzyka chorób serca, powinny brać odpowiednie leki, które mogą w przyszłości zapobiec nagłej śmierci sercowej. Są to m. in. statyny (obniżające poziom lipidów), antagoniści aldosteronu, beta-blokery, inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę oraz diuretyki.
Charakterystyczne cechy nagłej śmierci sercowej
-
naturalna – powstała w wyniku procesów biologicznych, a nie zewnętrznych
-
nagła – od początku objawów do zgonu upływa nie więcej niż 60 min.
-
sercowa – w odróżnieniu od innych przyczyn nagłych zgonów, np. masywnego zatoru tętnicy płucnej lub udaru mózgu, przyczyna wynika z patologii sercowej i ma w zdecydowanej większości podłoże arytmiczne
-
nieoczekiwana – osoba uprzednio nie chorowała na serce lub, jeśli chorowała, jej stan był na tyle stabilny, że nie zapowiadał zgonu
Przyczyny nagłej śmierci sercowej
W ponad 80 proc. przyczyną nagłej śmierci sercowej jest choroba wieńcowa i przebyty zawał serca. Dotyczy to głównie osób w średnim lub starszym wieku. Wiele z nich nie zdaje sobie sprawy z tego, że choroba już poczyniła spustoszenia w ich organizmie. U co piątej osoby z chorobą wieńcową nagły zgon jest pierwszym i, niestety, ostatnim objawem choroby.
Do nagłej śmierci sercowej mogą doprowadzić:
-
kardiomiopatie
-
choroby genetyczne (zespół wydłużonego odstępu QT, zespół Brugadów, wielokształtny częstoskurcz komorowy zależny od katecholamin)
-
idiopatyczne migotanie komór
-
zwężenie zastawki aortalnej
-
wypadanie płatka zastawki mitralnej
-
nieprawidłowe odejście tętnic wieńcowych
-
mostki mięśniowe nad tętnicami wieńcowymi
-
częstoskurcz komorowy wielokształtny (typu torsade de pointes)
-
choroba węzła zatokowego
-
zaburzenia przewodzenia przez węzeł przedsionkowo-komorowy
-
zastoinowa niewydolność serca
-
niektóre leki o działaniu proarytmicznym.
Do nagłego zgonu sercowego może przyczynić się także niedobór magnezu, zaburzenia metaboliczne, zakłócenia rytmu serca związane z centralnym układem nerwowym, stany zapalne naczyń lub serca.
O tym, jak duże jest prawdopodobieństwo wystąpienia nagłej śmierci sercowej, zawsze decyduje pierwotna choroba serca.
Specyfika nagłej śmierci sercowej polega na tym, że jest ona całkowicie naturalna – powstaje w wyniku naturalnych procesów biologicznych, nie jest spowodowana czynnikami zewnętrznymi ani urazowymi. Często do zgonu doprowadza skrzep krwi w głównych naczyniach krwionośnych, który blokuje przepływ krwi.
Ważne
Każdego roku problem nagłego zgonu sercowego dotyczy ponad 60 ty. Polaków. Aż 40 tys. Polaków umiera co roku na zawał serca z powodu opóźnienia w udzieleniu fachowej pomocy. Co najmniej kilkanaście tysięcy z nich można by uratować, gdyby na czas została podjęta akcja resuscytacyjna.
Autor: Bożena Klukowska